Jatkowski Bonifacy

malarz,brat w zakonie reformatów; aktywny w Kaliszu w latach 1715-ok. 1725

Nazwisko zapisywane też w źródłach jako: Jatkiewicz, Jatkowicz.

Wstąpił do wielkopolskiej prowincji reformatów (Braci Mniejszych Ściślejszej Obserwancji) 21 sierpnia 1684 r. Przez cały czas pobytu w zakonie uprawiał malarstwo, nie wiadomo jednak gdzie i kiedy kształcił się w tym kierunku. Kroniki reformackie podają, iż ze względu na wybitne uzdolnienia malarskie aż trzykrotnie był wysyłany przez zakon do Rzymu, aby tam mógł doskonalić swój kunszt, brak jednak bliższych szczegółów na temat tych wyjazdów. Wykonał liczne prace dla klasztorów, w których przebywał.

W 1715 r. namalował serię obrazów dla kościoła oo reformatów w Kaliszu (ob. należącego do parafii pw. św. Rodziny i Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu), przeznaczonych do ołtarzy pochodzących z lat 1715-1725 (ówczesne ołtarze nie istnieją, w l. 1758-1759 zostały zastąpione nowszymi, wykonanymi przez → Józefa Eglauera i jego współpracowników). Do nastaw ołtarzowych Jatkowskiwykonał wizerunki: św. Onufrego, św. Antoniego Padewskiego, św. Franciszka z Asyżu, św. Piotra z Alkantary (dwa ostatnie niezachowane) oraz obraz Adoracji Matki Boskiej przez św. Paschalisa de Baylon z panoramą Kalisza (oddany przez nazaretanki w depozyt ks. J. Sobczyńskiemu, do dziś przechowywany na plebanii katedry, dawnego kościoła par. św. Mikołaja w Kaliszu; w kościele poreformackimw ołtarzu bocznym umieszczona niezbyt wierna kopia wykonana w 1888 r. przez Józefa Balukiewicza). Do zwieńczeń tychże ołtarzy Jatkowskinamalował obrazy: św. Dydaka, św. Rocha, św. Marii Magdaleny,św. Piotra Apostoła, Matkę Boską Anielską (niezachowany). Między 1717 a 1725 r. namalował obraz św. Rodziny (w 1758 r. umieszczony w retabulum nowego ołtarza głównego, w 1784 r. nieco zmniejszony i używany jako zasuwa w retabulum ołtarza głównego). Jatkowskiemu przypisano mu też autorstwo obrazu św. Bonawentury z ołtarzyka bocznego w prezbiterium oraz niewielkiego obrazu św. Jana Nepomucena, do l. 70. XX w.znajdującego się w ołtarzu kaplicy dedykowanej temuż świętemu, stojącej na dawnym cmentarzu przykościelnym. W kronice klasztornej wzmiankowany jest też nieistniejący już obraz św. Iwona (zapewne tercjarza franciszkańskiego z Bretanii, patrona prawników) autorstwa Jatkowskiego, przeznaczonydo kaliskiej świątyni zakonnej.

W 1725 r., podczas pobytu w klasztorze w Lutomiersku koło Łasku, Jatkowski namalował do sześciu ołtarzy bocznych obrazy Matki Boskiej i świętych franciszkańskich (żaden z obrazów nie zachował się).

Archiwalia zakonne wymieniają wiele nieistniejących już prac, wykonanych przez brata Jatkowskiego dla kościołów reformackich prowincji wielkopolskiej: wizerunki czterech wielkich doktorów Kościoła, śś. Ambrożego, Augustyna Grzegorza Wielkiego i Hieronima, Św. Franciszka z Asyżu przed sułtanem i obraz przedstawiający męczenników francuskich,przeznaczone dla reformatów w Poznaniu, symboliczne malowidło w stallach chóru zakonnego w Choczu pt.: Dziecię Jezus w Siedmiu Sercach, obraz Zdjęcie z krzyżadla kościoła w Osiecznej koło Leszna, Zwiastowanie NMP przeznaczone do ołtarza głównego zakonnego kościoła w Wieluniu (przekazane później do kościoła cystersek w Ołoboku, a następnie do parafii w Dzietrzkowicach w gm. Łubnice), a także prace dla klasztorów reformackich w Koninie i Miejskiej Górce pod Rawiczem.

Ceniony w zakonie za malarski talent.W jego dziełachwyraźnie czytelna maniera włoska (arteelegantissima Italica), będąca echem trzykrotnych wyjazdów do Italii, przejawiająca się w upodobaniu do stosowania pejzażowego tła podporządkowanego zasadom perspektywy powietrznej, miękkim, swobodnym sposobie malowania z zastosowaniem sugestywnego lecz miękkiego modelunku, któremu w partii twarzy i karnacji towarzyszy efekt sfumato.

Zmarł 6 marca 1731 r. w klasztorze w Miejskiej Górce koło Rawicza.

Archiwum Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie:

-     Hypomena annalium actorum Ord. Minorum Reformatorum Prov. Maioris Poloniae. Series patrum et fratrum, s. 102.

-     Connotatio vel gratiarum vel miraculorum conventus Calissiensis PP. Reformatorum, s. 6-7.

-     Scrutiniumantiquitatis conventus Calissiensis PP. Reformatorum, t. 1, s. 72, 74.

-     Scrutinium antiquitatis conventus Chocensis PP. Reformatorum, t. 1, s. 17; t. 2, s. 14-15.

-     Catalogusdefunctorum Ord. MinorumReformatorum in ProvinciaMaiorisPoloniae(1622-1813), s. 38.

-     Cathalogus Provinciae Maioris Poloniae defunctorum (1624-1797), s. 85.

-     O. Mysłkowski, Dalszy ciąg przydatku do Kronik Braci Mniejszych S-go Franciszka… [s. l.], 1806, s. 38 nn.

Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu: 

-     sygn. AZ 9/8, Scrutiniumantiquitatis conventus Gorcensis PP. Reformatorum (1739-1888), s. 71.

Najważniejsze opracowania:

-     E. Stawecki, Album Kaliskie, Warszawa 1858, s. 17, 28.

-     A. Chodyński, Kościół i klasztor OO Reformatów w Kaliszu, Warszawa 1874, s. 10-11, 58-61.

-     S. Karwowski, Klasztor OO. Reformatów w Poznaniu, Poznań 1910, s. 20.

-     J. Raciborski, Kościół i klasztor Reformatów w Kaliszu, „Kronika Dyecezji Kujawsko-Kaliskiej”, XIX: 1925, nr 1, s. 8, 65.

-     J. Raciborski, Klasztor OO. Reformatów w Lutomiersku, „Kronika Dyecezji Kujawsko-Kaliskiej”, 19: 1925, s. 464.

-     A. Brosig, Materiały do historii sztuki Wielkopolskiej, Poznań 1956, s. 282.

-     Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. 5. Województwo poznańskie, z. 6. Powiat kaliski, opr. T. Ruszczyńska, A. Sławska, Z. Winiarz, Warszawa 1960, s. 36.

-     T. Ruszczyńska, Materiały ikonograficzne do historii zabudowy Kalisza, [w:] Osiemnaście wieków Kalisza, red. A. Gieysztor, t. 2, Kalisz 1960, s. 95-97, przyp. 9 na s. 117-118.

-     T. Ruszczyńska, A. Sławska, Architektura, rzeźba do połowy XVII w. do końca XVIII, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań 1977, przyp. 19 na s. 258.

-     J. Dymkowska, Malarstwo, rzeźba 1793-1914, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań 1977, s. 503.

-     A. J.Błachut, Jatkowski Bonifacy, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 3, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1979, s. 272-273.

W. Kościelniak, K. Walczak, Kronika miasta Kalisza, Kalisz 1989, s. 79.

 A. J. Błachut, Słownik artystów reformackich w Polsce, Warszawa 2006, s. 66-67.

M. Dąbkowska, Poreformacki kościół pw. św. Michała Archanioła w Choczu. Dzieje, architektura i organizacja przestrzeni sakralnej, problematyka konserwatorska, [w:] Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski, t. 5, Poznań 2010, s. 60.

Opracowania niepublikowane:

J. Witkowski, E. Andrzejewska,  Karty ewidencyjne dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego dla kościoła poreformackiego w Kaliszu, 1998 r., maszynopisy w Narodowym Instytucie Dziedzictwa w Warszawie i Archiwum Urzędu Ochrony Zabytków w Kaliszu.