Krzyżanowski Kazimierz

Urodzony w Kaliszu, daty śmierci nie znamy. Informacje na jego temat pochodzące z dotychczasowych publikacji rozmijają się z tymi, które można uzyskać dzięki wzmiankom i artykułom w kaliskich gazetach. Krzyżanowski był pierwszym marszandem i „galernikiem” kaliskim. Jako pierwszy zorganizował w mieście wystawę sztuki i była to, ni mniej ni więcej, wystawa sztuki nowoczesnej. Jest również założycielem pierwszej kaliskiej galerii sztuki nazywanej Salonem Artystycznym, działającej od czerwca 1900 do kwietnia 1902 roku. Artysta studiował malarstwo w Genewie pod kierunkiem B. Bödnera i A. Grosa. Już podczas studiów wspólnie z W. Sachnowskim opracowywał widoki zamków i zabytków do poglądowej mapy Szwajcarii. Ze studiów powrócił w 1899 roku i w kwietniu pojawił się w Kaliszu z zamiarem zorganizowania wystawy sztuki współczesnej. Nikomu wcześniej nie udało sie zrealizować tego pomysłu mimo wielu zapowiedzi i usiłowań. Konsekwencja, upór i umiejętności sprawiły, że to właśnie on pokonał wszelkie trudności i 5 maja 1899 roku w sali cukierni Waehnera otwarto ekspozycję. Było to oczywiście przedsięwzięcie komercyjne, samofinansujące się, a wystawione prace przeznaczone były do sprzedaży. Zaprezentowano prace artystów z Łodzi, Warszawy i Krakowa. Celem organizatora było również pokazanie szerokiej publiczności dzieł kaliskich twórców oraz udostępnienie dzieł sztuki będących w posiadaniu kaliskich koneserów. Wystawa była czynna w godzinach 10.00 – do 22.00 a wstęp był płatny. W chwili otwarcia zaprezentowano ponad 100 eksponatów, przez pierwsze 5 dni odwiedziło ją 500 osób – w sumie liczba widzów sięgnęła zapewne około 1000. Wystawiono prace 29 artystów min. S. Hirszenberga, A. Pruszyńskiego, W. Pruszyńskiego, L. Pilichowskiego, J. Kossaka, J. Brandta, S. Lentza, W. Brochockiego i samego organizatora. Wystawa była również pierwszą prezentacją kaliskiego środowiska artystycznego, które wypadło całkiem okazale, min. swoje prace zaprezentowali H. Pinko, J. Balukiewicz, J. Merkel, A. Bertelmann. Prezentowane malarstwo utrzymywało się w kategoriach nieco konserwatywnego nastrojowego realizmu, tym niemniej dla miejscowej inteligencji było pierwsza prezentacją sztuki nowoczesnej. Mimo licznego udziału publiczności, Krzyżanowski poniósł finansową klęskę, a wystawa zakończyła się w czerwcu licytacją. Artysta wyjechał do Łodzi, gdzie jak podaje I. Balowa w 1900 roku kierował galerią T. Kozaneckiego. Tymczasem ze źródeł kaliskich wynika, że niezrażony klęską Krzyżanowski ponownie przybył do Kalisza, gdzie w czerwcu otwarł, stałą tym razem, wystawę sztuki nazywaną również salonem artystycznym. Mieściła się ona przy Rynku, nad sławnym sklepem pani Gałczyńskiej. Prowadził także swoją pracownię artystyczną i udzielał lekcji rysunku i malarstwa. Galeria działała ze zmiennym szczęściem niespełna dwa lata, zmieniając miejsce ekspozycji i stosując różne instrumenty promocji sprzedaży (min. oferowano karnety całoroczne i losowanie premii w postaci prac artystycznych dla ich posiadaczy). Niestety, nic nie mogło powstrzymać narastającej katastrofy ekonomicznej i nieopłacalności tego przedsięwzięcia. W kwietniu 1902 roku galeria została zamknięta, a pozostałe prace zlicytowane. Podczas pobytu w mieście, w 1901 roku artysta ożenił się z Jadwigą Perzanowską. Po wyjeździe z Kalisza udał się do Poznania, gdzie przez kilkanaście lat, do 1914 roku prowadził galerię przy ul. Berlińskiej i brał aktywny udział w życiu artystycznym. W 1914 roku władze niemieckie zmusiły go do wyjazdu – osiedlił się w Warszawie. Autor nastrojowych pejzaży, min. wystawionych w 1899 roku: U podnóża Mont Blanc – górski nokturn o charakterze symbolicznym, pełnym grozy spowodowanej dziką scenerią i nastrojowym, księżycowym światłem; Nad brzegami Malty – tchnący spokojem pejzaż z maltańskiego wybrzeża, z łodziami i gawędzącymi rybakami; Spragnieni i Przed burzą – o tych obrazach, niestety nic nie wiemy. Krytyk nazwał je „perełkami rzuconymi jako zadatek przyszłej kariery artystycznej”. Znane też, podobne w charakterze Łodź rybacka z żaglem na brzegu, czy jeszcze bardziej symboliczna Zaduma Fauna z 1908 roku. Wydaje się, że równie bliska jak działalność artystyczna była mu aktywność na polu animacji i upowszechniania sztuki, czemu dał wyraz prowadząc galerie, organizując wystawy i angażując się w prace na rzecz środowiska artystycznego.