Artyści Kaliscy
English

Pstrokoński - Poraj Stanisław

Artysta - malarz

1871 – 1954

W Kaliszu uczęszczał do  Szkoły Realnej, a następnie kontynuował edukację artystyczną w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Zapewne podczas studiów wykonał obraz Św. Rozalii do kościoła w Kokaninie. Udało mu się uzyskać stypendium hr. Sobańskich i w styczniu 1892 roku wyjechał na studia artystyczne do Rzymu, gdzie przebywał do jesieni 1896 roku. Wracając z Włoch odwiedził rodzinę w Kaliszu. Podczas swego pobytu zajął się renowacją ołtarzy w kościele franciszkanów. Jak pisano: „obrazy dostały się pod arcyumiejętną rękę artysty Pstrokońskiego (...) i jedynie przez obowiązek dla miasta, w którym się wychował, podjął pracę jak dla artysty żmudną i niewdzięczną, trudno bowiem coś zmienić w wadliwym rysunku, gdzie tylko o odświeżenie chodzi.”. Prace zakończyły się w lutym 1897 roku ze świetnym rezultatem – „za staranne i sumienne wykonanie roboty należy sie artyście słuszna pochwała”. Już wówczas zamierzał Pstrokoński wyjechać na dłużej do Paryża. Zanim jednak opuścił Kalisz, miał zamiar, podobnie jak kilku innych artystów i animatorów życia kulturalnego w mieście, zorganizować Wystawę Sztuk Pięknych i Starożytności. Mimo przychylności kaliskiej inteligencji nie udało się tego zamiaru wówczas zrealizować. Ostatecznie w 1897 roku S. Pstrokoński osiedlił się w Paryżu, gdzie został członkiem Polskiego Koła Literacko-Artystycznego – I organizacji reprezentującej polską kolonię artystyczną w tym mieście. W 1900 roku wziął udział w I zagranicznej wystawie prezentującej sztukę polską od czasów A. Orłowskiego do współczesności. Dwukrotnie jeszcze mamy informacje o jego pobycie w Kaliszu. W sierpniu 1900 roku – nie tylko wypoczywał, ale i pracował nad kilkoma portretami. Jeden z nich, portret mężczyzny zaprezentowano w Salonie Artystycznym Kazimierza Krzyżanowskiego. W rok później, w 1902, Pstrokoński odwiedził rodzinę, wracając z podróży artystycznej z Włoch do Paryża, gdzie mieszkał już na stałe. Mimo oddalenia, artysta utrzymywał dość żywe stosunki z krajem – przyjaźnił się z Feliksem Jasieńskim, odwiedzał Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. Swoje prace wystawiał w Polsce – w Warszawie, Lwowie, Krakowie, jak również w Rzymie i w Paryżu. Po I wojnie światowej zamieszkał w Bretanii. Uprawiał malarstwo pejzażowe związane z miejscami pobytu (Włochy, Bretania) – np. Pejzaż z cyprysami, Kościółek wśród łanów z 1899 roku, portretowe, wykonywał projekty malowideł ściennych i witraży. Chętnie malował, jak wielu artystów w tym czasie, obrazy symboliczne i o tematyce literacko – baśniowej np. półakt dziewczyny.

Iwona Barańska

Źródła

Wykaz żródeł i materiałów bibliograficznych zawarty jest w: I. Barańska, Pstrokoński - Poraj Stanisławw: D. Wańka red., Słownik biograficzny Wielkopolski Południowo – Wschodniej Ziemi Kaliskiej, t. III, KTPN, Kalisz 2007, s.338 - 339 ; http://www.desakatowice.com/pl/aukcje/aukcja-nr-101-23-10-2010/-pejzaz-z-cyprysami-1896,stanislaw-poraj-pstrokonski,malarstwo-i-rysunek (dostęp 18 IX 2014); „Gazeta Kaliska”1900, nr 184; „Gazeta Kaliska”1901, nr 179.

Powrót na górę strony